หอมแดง

1. พันธุ์ นำมาจากดำเนินสะดวก จังหวัดราชบุรี, จังหวัดศีรสะเกษ, จังหวัดลำพูน, จังหวัดอุตรดิตถ์

2. การเตรียมดิน พืชที่ปลูกด้วยหัวทุกชนิดควรตากดินหลายๆ แดดอย่างน้อย 10 วันขึ้นไป เพื่อฆ่าเชื้อรา เมื่อไถแตกแล้ว หากก้อนใหญ่หรือไม่ร่วนต้องไถครั้งที่สอง (ไถแปร) แล้วตีดินหรือพรวน ยกร่องด้วยแทรคเตอร์ จะใส่ปุ๋ยรองพื้นด้วยสูตร 15-15-15 อัตรา 50 กก./ไร่ก็ได้ หรือปุ๋ยคอกด้วยยิ่งดี

3. การปลูก เมื่อเตรียมดินยกร่องแล้วเกษตรกร จะทำากรรดน้ำให้ชื้น และดินนิ่มพร้อมปลูก แล้วทำการกรีดร่องแนวขวาง ระยะประมาณ 20 x 25 เซนติเมตร แล้วทำการปลูก แล้วแนวกรีดประมาณ 15 เซนติเมตร ระยะ 7-9 ต้น แนวร่องกรีด เมื่อเสร็จแล้วรดน้ำให้ดินชื้น พ่นสารป้องกันกำจัดวัชพืชด้วย Oxcediazon (สอนสตาร์) ทิ้งไว้ 1 คืน โรยฟางกลบ รดน้ำเช้า-เย็น 4 วัน ก็งอกพ้นฟาง

4. การให้น้ำ ควรรดน้ำเช้าเย็นระยะก่อนงอก และทุกวันเมื่องอกแล้ว

5. การใส่ปุ๋ย จะไม่เน้นปุ๋ยสูตรที่มีไนโตรเจนมากจนเกินไป โดยจะใส่ปุ๋ยสูตร 21-7-7 ระยะ ส่วน อายุ 30 แล้วจะใส่ปุ๋ยสูตร 15-15-15 หรือ 13-13-21 อัตรา 50 กก./ไร่

6. การเก็บเกี่ยว เมื่ออายุ 55-60 วัน จะเก็บผลผลิตได้ โดยเก็บมาผึ่ึ่งลมบนแคร่ หรือลานที่มีอากาศถ่ายเทได้ดีในร่ม แต่ถ้ากลางแจ้งควรมีวัสดุปิดเปิดได้เมื่อแดดจัดหรือฝนตก เมื่อต้นแห้งดีแล้วก็นำมากำมัดด้วยยางวง หรือตอก พร้อมส่งตลาดโดยแต่งเปลือกและรากให้สวย

7. โรค โรคหอมที่สำคัญ คือ โรคเน่า โรคใบจุดสีม่วง โรคแอนเทรคโนส ควรพ่นด้วย โปรครอราช แมนโดเซป และไดฟีโนโคนาโซล โดยสลับกันพ่น

หอมแดงเป็นพืชสมุนไพรที่ใช้กันในครัวเรือนตั้งแต่โบราณ หอมแดงสามารถใช้ปรุงอาหารได้หลากหลายชนิด และมีประโยชน์ต่อร่างกายอย่างมาก เช่น ช่วยขับลม แก้อาการท้องอืด แน่นท้อง ปวดหลัง ปวดเอว และปวดประจำเดือน การปลูกหอมแดงจึงเป็นที่นิยม แต่เกษตรกรผู้ปลูกต้องเรียนรู้เทคนิคและวิธีการต่างๆ เพื่อให้ได้หอมแดงที่มีคุณภาพดี มีความแข็งแรงสมบูรณ์

ขั้นตอนการปลูกหอมแดง
การเตรียมดินและแปลงเพาะกล้า
1. เตรียมแปลงเพาะกล้าแต่ละแปลงให้มีขนาด 1 x 10 เมตร สูงประมาณ 15 เซนติเมตร เพื่อความสะดวกในการดูแลรักษาและปฏิบัติงาน

2. ขุดดินลึก 1 หน้าจอบ (ประมาณ 20 เซนติเมตร) ตากดินทิ้งไว้ประมาณ 1-2 สัปดาห์

3. เก็บซากพืชและวัสดุที่ไม่ต้องการทิ้งไป แล้วย่อยดินให้ละเอียด

4. ใส่ปุ๋ยคอกละเอียดและแกลบดำ (แกลบดำที่ล้างน้ำแล้ว) อย่างละ 3-4 ปุ้งกี๋ และใส่ปูนขาว 1 กิโลกรัมต่อแปลง คลุกดินให้เข้ากันดีระหว่างปุ๋ยคอก แกลบดำและปูนขาว รดน้ำ ตากดินทิ้งไว้ประมาณ 1-2 สัปดาห์


การเพาะกล้า
1. ใช้ปุ๋ยเคมี สูตร 15-15-15 ประมาณ 100 กรัม บดให้ละเอียด หว่านลงไปให้ทั่วแปลงอย่างสม่ำเสมอ คลุกเคล้าให้เข้ากับดิน และปรับดินในแปลงให้เรียบเสมอ

2. ทำร่องลึก 0.5 เซนติเมตร ขวางความยาวของแปลง ระยะห่างระหว่างแถว 8 เซนติเมตร

3. โรยเมล็ดหอมแดงลงในร่อง อย่าให้หนาแน่นจนเกินไป เสร็จแล้วใช้ดินที่ร่วนละเอียดหรือแกลบดินใหม่ กลบเมล็ดให้เสมอดิน

4. เอาฟางใหม่ๆ ที่ยังไม่ใช้ คลุมบางๆ หรือใช้แกลบดิบคลุมให้หนาประมาณ 0.5 เซนติเมตร

5. รดน้ำโดยใช้บัวรูเล็กรดผ่านไปมา อย่าให้น้ำไหลออกนอกบริเวณปลูก ในกรณีที่กลบแปลงด้วยแกลบ ให้ตรวจดูว่าน้ำซึมเปียกถึงดินหรือไม่ หลังจากนั้น จึงรดด้วยยากันราผสมกับยากันแมลง เช่น แมคโคเซบ (ยากันรา) คาร์บาริล (ยากันแมลง)

6. ใช้ผ้าด้ายดิบคลุมแปลงป้องกันฝน โดยให้ขอบผ้าทั้ง 2 ข้าง สูงห่างจากพื้นดินด้านละ 10-20 เซนติเมตร ถ้าต้องการรดน้ำจึงเปิดผ้าออก ความสูงของผ้าคลุม อย่าให้ต่ำมากนัก เพราะจะทำให้อากาศภายในอับชื้น


การดูแลรักษาแปลงเพาะ
1. รดน้ำทุกเช้า สังเกตดูความชื้นของดินด้วย ถ้าดินมีความชื้นสูงมากหรืออากาศชื้นมาก ให้รดน้ำเพียงเล็กน้อย

2. เมื่อเมล็ดเริ่มงอก ให้รดด้วยยาป้องกันแมลงที่เจือจาง 1 ครั้ง

3. เมื่อเมล็ดงอกโผล่พ้นดินเป็นใบเขียวขึ้นมา ให้รดด้วยยาป้องกันราสัปดาห์ละ 2 ครั้ง

4. ให้รดกล้าด้วยยูเรีย อัตรา 50 กรัม ต่อน้ำ 1 ปี๊บ เมื่ออายุได้ 20 วันและ 35 วัน


การเตรียมแปลงปลูก
หอมแดงเป็นพืชที่มีระบบรากสั้น จะหาอาหารในพื้นผิวดินที่มีความลึกประมาณ 10 เซนติเมตร ดังนั้น หอมแดงจึงต้องการดินที่ร่วนซุย อุ้มน้ำได้ดี มีการระบายน้ำและอากาศดี การเตรียมดินดีจะทำให้หอมแดงเจริญเติบโตดี ให้ผลผลิตสูง



วิธีการเตรียมแปลงปลูก
- ไถดินกลับไปมา 1-2 ครั้ง แต่ละครั้งให้ตากดินไว้ 1-2 สัปดาห์ เพื่อให้ดินแห้ง ง่ายต่อการซุยดิน

- พรวนดินและย่อยดินให้เป็นก้อนขนาดเล็ก ไม่ควรย่อยละเอียดจนเป็นผง เพราะจะทำให้ดินแน่นน้ำซึมลงได้ยาก

- เศษหญ้า รากหญ้าที่ยังไม่ย่อยสลาย ควรเก็บออกให้หมด เพราะหญ้าที่มีรากขึ้นในแปลงแล้วจะกำจัดได้ยาก เมื่อถอนหรือกำจัดจะไปกระทบกระเทือนหอมที่กำลังเจริญเติบโตอยู่ ทำให้หอมชะงักการเจริญ และเกิดการแย่งอาหารกัน ซึ่งเป็นสาเหตุหนึ่งที่ทำให้ผลผลิตลดลง

- ยกร่องให้สูงประมาณ 15 เซนติเมตร เพื่อป้องกันน้ำฝนที่อาจจะตกลงมาท่วมได้ (ขนาดของแปลงควรกว้างประมาณ 1.20 เมตร ความยาวตามแต่จะสะดวกในการดูแลรักษา)

- ควรเว้นระยะระหว่างแปลง 50 เซนติเมตร หรือประมาณ 30 เซนติเมตร สำหรับใช้เป็นทางเดินเข้าไปดูแลรักษาและกำจัดวัชพืช

- หลังจากย้ายแปลงเสร็จแล้ว ใส่ปุ๋ยคอกที่ละเอียด 1 บุ้งกี๋ต่อพื้นที่ขนาด 2 ตารางเมตร หรืออัตรา 4 ตันต่อไร่ พร้อมทั้งหว่านปูนขาว อัตรา 200-300 กิโลกรัมต่อไร่ เพื่อปรับสภาพความเป็นกรดของดิน จากนั้น คลุกเคล้าให้เข้ากับดินและปุ๋ยคอก ปรับหน้าดินให้มีความสม่ำเสมอ ทิ้งไว้ประมาณ 1-2 สัปดาห์



การปลูก
1. ใส่ปุ๋ยสูตร 12-24-12 อัตรา 50 กิโลกรัมต่อไร่ โดยหว่านให้สม่ำเสมอ คลุกเคล้าให้เข้ากันดีกับดิน และปรับหน้าให้สม่ำเสมอ อย่าให้เป็นหลุมหรือเป็นแอ่ง

2. รดน้ำให้พอชุ่ม ทิ้งไว้ประมาณ 1-2 ชั่วโมง รอให้น้ำซึมเข้าไปในดิน แล้วพ่นด้วยสารเคมีกำจัดวัชพืช จำพวกอ๊อกซีฟลูออเฟน เช่น โกล 2 อี อัตรา 200 ซีซีต่อ 1 ไร่ หรือ 40 ซีซีต่อน้ำ 20 ลิตร แล้วทิ้งไว้ประมาณ 1-2 ชั่วโมง

3. ก่อนปลูก เกษตรกรควรรดน้ำแปลงดินให้ชุ่ม แล้วทิ้งไว้ 2-3 ชั่วโมง หลังจากนั้น จึงถอนกล้าที่มีอายุ 45 วัน ตัดยอดออก 1/3 ส่วน แล้วนำไปปลูกทันที โดยใช้ระยะปลูก 15 x 20 เซนติเมตร หรือ 10 x 20 เซนติเมตร ปลูกลึกประมาณ 1.5 เซนติเมตร และกลบดินเบาๆ อย่าให้ต้นกล้าบอบช้ำ

4. หลังจากปลูกแล้ว รดน้ำให้ดินเปียกชุ่ม

5. ใช้แกลบดินใหม่คลุมแปลง 0.5 เซนติเมตร ในกรณีที่ไม่ใช้แกลบคลุม แต่ใช้ฟางคลุม เกษตรกรจะต้องคลุมฟางก่อนปลูก แล้วรดน้ำให้ดินชุ่ม ทิ้งไว้ประมาณ 2-3 ชั่วโมงจึงปลูก หลังจากปลูกเสร็จแล้ว จึงรดน้ำตามอีกครั้งให้ดินชุ่ม



การดูแลรักษา
1. ระยะแรกให้รดน้ำทุกวัน โดยสังเกตความชื้นของดิน ถ้าฝนตกชื้นก็อาจเว้นได้ แต่โดยปกติทั่วไปแล้วในดินที่มีการระบายน้ำดี พืชผักทั่วๆ ไปต้องการรดน้ำทุกวัน

2. หลังจากปลูกและต้นแตกใบได้ 4-5 ใบ ให้ใส่ปุ๋ยสูตร 12-24-12 ในอัตรา 35 กิโลกรัมต่อไร่ผสมยูเรีย 10 กิโลกรัมต่อไร่ โดยการโรยระหว่างแถว หลังจากใส่ปุ๋ยแล้ว ให้รดน้ำตามทันที

3. พ่นยาป้องกันรา (ซีเนบ) สัปดาห์ละครั้ง

4. คอยดูแลอย่าให้วัชพืชขึ้น เพราะจะไปแย่งน้ำและอาหาร ทำให้ผลผลิตของหอมแดงลดลง นอกจากนี้ ยังเป็นที่อาศัยของโรคแมลงต่างๆ


การเก็บเกี่ยว
ระยะเวลาตั้งแต่การปลูกจนถึงการเก็บเกี่ยวผลผลิต จะใช้เวลาประมาณ 85 - 95 วัน


ศัตรูพืชที่สำคัญและวิธีการป้องกันกำจัด
โรค :
- ใบจุดสีม่วง ใช้ซีเน็บ อัตรา 60 กรัมต่อน้ำ 20 ลิตร หรือใช้ไตรฟลูเบนซุรอน 15-30 มล. ต่อน้ำ 20 ลิตร

- โรคหัวและรากเน่า ป้องกันและกำจัดโดยนำต้นที่เป็นโรคบริเวณนั้นไปเผาทำลายและใช้รอพรัล (ตามฉลากกำหนด) ราดบริเวณที่เกิดโรค

แมลง :
เพลี้ยไฟ ใช้ฟอสซ์ 5 ช้อนแกงหรือไซเปอร์เมทริน 1-2 ช้อนแกง หรือ แลนเนท 2 ช้อนแกง หรือ โตกุไธออน 3 ช้อนแกง หรือทามารอน 2-3 ช้อนแกง หรือ เมซูโรล 4-5 ช้อนแกง อย่างใดอย่างหนึ่ง ผสมน้ำ 20 ลิตร ฉีดพ่นทุก 7-10 วัน ต่อครั้ง หรือ 3-4 วัน ต่อครั้งเมื่อมีการระบาด

การปลูกหอมแดงด้วยเมล็ด มีข้อดีคือสามารถปลูกได้ผลผลิตก่อนการปลูกด้วยหัว คือ ระยะเวลาในการปลูกโดยใช้เมล็ดจะน้อยกว่าการปลูกด้วยหัว ดังนั้น เกษตรกรจึงนิยมปลูกด้วยเมล็ดมากกว่า แต่มีข้อเสีย คือ การปลูกหอมแดงด้วยเมล็ดจะต้องเพาะเมล็ดก่อน จนต้นกล้าอายุได้ประมาณ 45 วัน จึงย้ายลงแปลงเหมือนกับการปลูกหอมหัวใหญ่

เรียบเรียงจาก
เกร็ดเกษตร "การปลูกหอมแดงด้วยเมล็ด" เทคโนโลยีชาวบ้าน.
หอมแดง http://www.doae.go.th/plant/shallot.htm

[--pagebhreak--]

ปลูกหอม-กระเทียม ... ระวังโรคใบจุดสีม่วง

ในระยะนี้เกษตรกรภาคเหนือและภาคตะวันออกเฉียงเหนือที่ปลูกหอมและกระเทียม กรมส่งเสริมการเกษตรแจ้งเตือนมาว่าควรระมัดระวังโรคใบจุดสีม่วง เนื่องจากสภาพอากาศในช่วงนี้มีความชื้นค่อนข้างสูงและมีน้ำค้าง ซึ่งเหมาะต่อการแพร่ระบาดของเชื้อราที่ทำให้เกิดโรคใบจุดสีม่วง สำหรับอาการของโรคใบจุดสีม่วงนี้มีลักษณะคล้ายโรคแอนแทร็กโนสของหอม โดยอาการเริ่มแรกจะเป็นจุดขนาดเล็กบนใบ แผลเป็นรูปไข่ หลังจากนั้นตรงบริเวณแผลสีขาวจะค่อย ๆ เปลี่ยนเป็นสีน้ำตาลปนม่วง ขอบแผลสีเหลือง มีสปอร์เป็นผงละเอียดอยู่บนแผล ต่อมาขยายใหญ่และยาวตามความยาวใบทำให้ใบหอมหักพับ ปลายใบเป็นแผลแห้ง ถ้าเป็นมากใบจะแห้งตายหมดทั้งแปลง ถ้าเกิดบนหอมและกระเทียมต้นจะทำให้ส่วนปลายใบที่อยู่บริเวณแผลมีอาการแห้งเหลือง

     สำหรับการป้องกันและการกำจัด กรมส่งเสริมการเกษตรแนะนำมาว่าควรควบคุมโรคโดยใช้เชื้อราไตรโคเดอร์ม่าอัตรา 1 กิโลกรัมต่อน้ำ 20 ลิตร หรือเชื้อแบคทีเรียบีเอส (บาซิลลัส ซับติลิส) อัตราการใช้ตามฉลาก เมื่อเริ่มพบอาการของโรคให้ฉีดพ่นบริเวณที่เกิดอาการของโรคในช่วงเวลาเย็นแดดอ่อน เมื่อถอนต้นที่เป็นโรคออกจากแปลง อย่าถือต้นที่เป็นโรคกวัดแกว่งไปมาในแปลงปลูกจะเป็นการแพร่กระจายของเชื้อโรคมากยิ่งขึ้น หมั่นดูแลแปลงปลูกให้สะอาดเป็นการลดการกระจายของเชื้อสาเหตุ โดยเก็บเศษซากพืชที่เป็นโรคทั้งใบและหัวไปเผาทำลายในฤดูถัดไป ก่อนปลูกควรปรับปรุงดินด้วย ปูนขาว ปุ๋ยอินทรีย์ เช่น ปุ๋ยคอก หรือปุ๋ยหมักที่สลายตัวดีแล้วเพื่อให้ดินมีสภาพที่เหมาะสมกับการปลูกหอมและกระเทียม พื้นที่ที่มีการปลูกหอมและกระเทียมมานานติดต่อกัน ควรปลูกพืชอื่นสลับบ้างเพื่อตัดวงจรของโรค

     หากต้องการข้อมูลรายละเอียดเพิ่มติดต่อสอบถามได้ที่สำนักงานเกษตรอำเภอ สำนักงานเกษตรจังหวัด ศูนย์บริหารศัตรูพืชใกล้บ้านท่าน.

โรคใบจุดสีม่วง 
สาเหตุ ....เกิดจากเชื้อรา 
ลักษณะอาการ ....อาการเริ่มแรกใบหอมจะเป็นจุดขาวเล็ก ๆ ต่อมากลายเป็นแผลใหญ่รูปไข่ สีน้ำตาลปนม่วง ซึ่งมีสปอร์สีดำเป็นผงละเอียดอยู่บนแผล ขอบแผลมีสีเหลืองขนาดของแผลไม่แน่นอน ใบที่เป็นแผลจะมีปลายใบแห้ง ระบาดมากในฤดูหนาว 

การป้องกันกำจัด 
- ปรับปรุงดินด้วยปูนขาวและปุ๋ยอินทรีย์ 
- พ่นยาป้องกันกำจัดพวกเดอโรซาน บาวีสติน แมนเซทดี อย่างใดอย่างหนึ่ง 
- ถ้าการระบาดรุนแรงควรใช้รอฟรัลฉีดพ่น โดยใช้อัตราตามฉลากไม่ควรใช้ติดต่อกันนาน ควรใช้สลับกับพวกเดอโรซาน บาวีสติน จะได้ผลดี

ที่มา  หนังสือพิมพ์เดลินิวส์  มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

หน้าถัดไป (2/2)