ทดสอบความงอกเมล็ด...ประสบการณ์ตรง

[kimzagass]

ทดสอบความงอกแบบชาวบ้าน

เรียบเรียง : ดร.ประนอม ศรัยสวัสดิ์ กองขยายพันธุ์พืช
นิวัฒน์ เตชะสาน กองขยายพันธุ์พืช
ภาพ : ดร.จวงจันทร์ ดวงพัตรา
มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์

ท่านเคยเจอปัญหาเหล่านี้บ้างไหม ?
ในแต่ละปีเกษตรกรจำนวนมากต้องพบกับความผิดหวังเกี่ยวกับเมล็ดพันธุ์ เช่น ปลูกแล้วไม่งอก
หรืองอกน้อยไม่ทั่วแปลง บางทีต้องปลูกซ่อมหรือปลูกใหม่ ต้องลงทุนลงแรง สองครั้งสามครา
บางครั้งก็เลิกปลูก หรือหมดโอกาสที่จะปลูกไปเลยก็มี

ปัญหาเหล่านี้จะไม่เกิดขึ้น ถ้าท่านใช้แต่เมล็ดที่มีความงอกดี อย่างไรก็ตามความงอกหรือความ
สามารถในการงอกของเมล็ดพันธุ์ไม่สามารถบอกได้จากการดูลักษณะภายนอกทางเมล็ดแต่เพียง
อย่างเดียว จะต้องทดสอบดูให้เแน่ชัด

การทดสอบความงอกแบบชาวบ้าน :
การทดสอบการงอกแบบง่ายๆ สามารถกระทำได้โดยไม่จำเป็นต้องใช้เครื่องมืออุปกรณ์พิเศษแต่
อย่างใด เกษตรกรสามารถปฎิบัติได้เอง ดังนี้

ก.การสุ่มตัวอย่าง :
ในการทดสอบความงอกนั้น เราเพาะเมล็ดเพียงกำมือเดียว เพื่อประเมินว่าเมล็ดส่วนใหญ่ที่เหลือ
อีก 5 กิโลกรัม หนึ่งกระสอบ สิบกระสอบหรือมากกว่านั้น มีความงอกประการใด ดังนั้นการสุ่ม
ตัวอย่างเมล็ดมาทำการทดสอบ จึงมีความสำคัญอย่างยิ่ง หากสุ่มมาไม่ดี ผลการทดสอบจะไม่มี
ประโยชน์ หรือทำให้เกิดความเข้าใจผิด และเกิดความเสียหายได้จึงควรสุ่มหลายๆจุด เช่น จาก
ส่วนล่าง ส่วนกลางและส่วนบนของกระสอบให้ทั่วเพื่อให้ได้ตัวแทนที่แท้จริง ตัวอย่างที่สุ่มมาแล้ว
นี้ ถ้ามีมากเกินความจำเป็นในการทดสอบ ก็ให้แบ่งตัวอย่างให้น้อยลงโดยกรองเมล็ดกับพื้นคลุก
เคล้ากันให้ทั่ว แล้วใช้ฝ่ามือแบ่งครึ่งกองเมล็ดและทำดังนี้ต่อไปเรื่อยๆ จนตัวอย่างมีปริมาณน้อย
ลงแล้วหลับตาใช้มือหยิบเมล็ดทีละเมล็ดจนได้ 400 เมล็ด โดยแยกเป็น 4 กอง กองละ 100
เมล็ด เพื่อใช้ในการทดสอบความงอกต่อไป

ข.วัสดุที่ใช้เพาะ :
ที่หาได้ง่าย คือ ทรายหรือดินนำมาใส่ในกระบะ กระถาง กระป๋อง เป็นต้น หรือจะทำเป็นแปลงเพาะ
เล็กๆก็ได้ ควรเตรียมวัสดุหรือแปลงเพาะให้พอแก่การเพาะเมล็ด 400 เมล็ด โดยอาจจะแบ่งเพาะ
เป็น 4 แปลง แปลงละ 100 เมล็ด หรือ 8 แปลง แปลงละ 50เมล็ด ก็ได้

ค.วิธีเพาะ :
ทำได้โดยการหว่านเมล็ดลงบนดินหรือทรายที่เตรียมไว้ หรือเรียงเมล็ดเป็นแถวๆ เพื่อความสะดวก
ในการนับต้นกล้าก็ได้ หลังจากหว่านหรือเรียงเมล็ดแล้วใช้ดินทรายกลบเมล็ดให้ทั่ว หนาประมาณ
2-3 เซนติเมตร แล้วใช้ฝ่ามือหรือแผ่นไม้กดทับดินให้แน่นพอประมาณ หลังจากเพาะแล้วรดน้ำให้
แปลงชุ่ม แต่ไม่ให้ดินมีน้ำขัง และต้องป้องกันไม่ให้เป็ด ไก่ นก หนู และแมลงมาคุ้ยเขี่ยดินหรือ
กัดกินต้นกล้า

ง.การนับต้นกล้า :
หลังจากเพาะแล้วประมาณ 5-10 วัน ก็นับต้นกล้าได้ ในการนับให้นับเฉพาะต้นกล้าที่สมประกอบ
มียอดอ่อนและระบบรากที่แข็งแรง หรือที่เห็นว่าจะเจริญเป็นต้นสมบูรณ์ต่อไป

จ.การคิดเปอร์เซนต์ความงอก :
หลังจากนับต้นกล้าในแต่ละแปลงแล้ว ให้จดจำนวนไว้ แล้วนำมาคำนวณเปอร์เซนต์ความงอก
สมมติว่าเราเพาะเมล็ด 4 แปลง แปลงละ 100 เมล็ด นับต้นกล้าได้ 90,79,76,และ75 ต้น ซึ่ง
รวมกันแล้วได้ 320 ต้น เมื่อหารด้วย 4 ก็จะได้ความงอกเฉลี่ย เฉลี่ยร้อยละ80 ดั้งนี้เป็นต้น

การใช้ผลการทดสอบความงอก :
1. ใช้ในการพิจารณาว่าควรจะใช้เมล็ดนั้นเพาะปลูกหรือไม่
กล่าวคือ หากมีความงอกดีก็ใช้ได้ หากมีความงอกต่ำก็ไม่ใช้ปลูก แต่ใช้เพื่อการอื่นหรือขายไป

2. ใช้ในการกำหนดอัตราปลูก กล่าวคือ หากเมล็ดมีความงอกดี ก็ใช้เมล็ดพันธุ์ต่อไรน้อย ถ้า
เมล็ดมีความงอกไม่ดีก็ใช้เมล็ดพันธุ์ให้มากขึ้นตามส่วน เพื่อให้ได้จำนวนต่อไร่ที่เหมาะสมโดยไม่
ต้องมีการถอนแยกหรือปลูกซ่อม

3. ใช้ในการเลือกเมล็ดพันธุ์ ในกรณีที่มีเมล็ดพันธุ์มากเกินความจำเป็นที่จะต้องใช้ในการเพาะ
ปลูกควรเลือกใช้เมล็ดพันธุ์ที่ดีที่สุด ซึ่งทำได้โดยการใช้ผลการทดสอบความงอกประกอบการ
ตัดสินใจ

การทดสอบความงอกเมล็ดพันธุ์สามารถทำได้ในระดับไร่นา โดยไม่ยุ่งยากแต่ประการใด
เกษตรกรทุกคนสามารถทำได้และควรทำอย่างยิ่ง


เปอร์เซนต์ความงอกของพืชชนิดต่างๆตามมาตรฐานของกรมส่งเสริมการเกษตร ชนิดพืช
เปอร์เซนต์ความงอกต่ำสุด

ข้าวและพืชไร่ :
1. ข้าว .................80
2. ข้าวโพด ............75
3. ข้าวฟ่าง ............75
4. ข้าวสาลี ............80
5. ถั่วเขียว ............75
6. ถั่วเหลือง ..........70
7. ฝ้าย ................70
9. งา ..................70

พืชผัก :
1. ผักกาดหัว ....................75
2. ผักกาดกวางตุ้ง ...............75
3. ผักคะน้า ......................75
4. ผักกาดหอม ..................75
5. กระหล่ำดอกอิตาเลียน .......80
6. ผักบุ้งจีน ......................60
7. พริก ...........................60
8. มะเขือเทศ ...................75
9. มะเขือยาว ....................70
10. ถั่วฝักยาว ....................75
11. ถั่วลันเตา ....................75
12. แตงโม ......................75
13. ข้าวโพดหวาน ...............75
15. ถั่วเหลืองฝักสด .............60
16. กระเจี้ยบเขียว ..............60
17. ข้าวโพดฝักอ่อน ............75



ที่มา : กรมส่งเสริมการเกษตร

[kimzagass]

ตรวจสอบเมล็ด.....ประสบการณ์ตรง :

..... แช่เมล็ดในน้ำร้อน 50 องศาเซลเซียส (น้ำร้อนเดือด 1 กา + น้ำเย็นในโอ่ง 1 กา) ได้
ความร้อน 50 องศา แช่เมล็ดพันธุ์นาน 30 นาที หรือแช่จนกว่าน้ำเย็น อุณหภูมิน้ำจะช่วยทำลาย
ระยะพักตัว

..... เมล็ดผักชีใบฝอย รุ่นใหม่ แช่ในน้ำอุ่น 50 องศาเซลเซียส แล้วนำลงปลูกจะงอกดี ถ้าเป็น
เมล็ดพันธุ์รุ่นเก่าให้ใส่ถุง แช่ในตู้เย็นช่องแช่แข็งนาน 12 ชม. เมื่อนำลงปลูกจึงจะงอกดี

..... เมล็ดปาล์มประดับ. เมล็ดฟักทอง ต้องทิ้งข้ามปี เมื่อนำลงปลูกจึงจะงอกดี

..... เมล็ดพันธุ์ข้าวปลูก แช่ในน้ำเกลือ (เกลือละลายน้ำ นำไข่สดลอยน้ำ แล้วสังเกตุผิวไข่ส่วนที่
ลอยน้ำ ขนาดเท่าเหรียญ 5 บาท ถือว่าใช้ได้ ถ้าขนาดผิวไข่ลอยน้ำเล็กกว่าเหรียญ 5 บาท ให้
เติมเพิ่มเกลือ ถ้าขนาดผิวไข่ลอยน้ำใหญ่กว่าเหรียญ 5 บาท ให้เติมน้ำ) ใส่เมล็ดพันธุ์ข้าวปลูกลง
ไป คนพอให้เข้ากับน้ำดี แล้วสังเกตุ เมล็ดลอยน้ำ คือ เมล็ดเสื่อมความงอก ให้คัดออก เมล็ด
กลางน้ำ คือ เมล็ดข้าวนก ให้คัดออก ส่วนเมล็ดจมน้ำ คือ เมล็ดดีนำไปปลูกได้

..... เมล็ดเปลือกแข็งหนา เช่น พุทรา. มะกอกน้ำ. ฯลฯ ทุบให้เปลือกนอกแตก (ไม่กระทบ
กระเทือนเมล็ดใน) ก่อน แล้วจึงนำลงปลูก เปลือกนอกที่แตกแล้วจะช่วยให้เมล็ดในได้รับน้ำ
และแทงยอดใหม่ออกมาง่ายและเร็ว

..... แช่เมล็ดพันธุ์ใน "ไคโตซาน" จะได้สารไคติเนสส์. ช่วยกำจัดเชื้อโรคที่ปนเปื้อนมากับ
เมล็ดพันธุ์ หรือแช่ใน "โบรอน - สังกะสี" นอกจากจะกลายเป็นสารอาหารช่วยให้ต้นกล้างอกไว
แล้วยังโตเร็ว เป็นต้นโตที่สมบูรณ์ และให้ผลผลิตดีอีกด้วย


ปุจฉา - วิสัชนา :
เมล็กผักกาด ผักคะน้า ฯลฯ เล็กเท่าเมล็ดงา แทบมองไม่เห็น หว่านอย่างไรให้กระจายห่างกัน
มากๆ ระยะห่างเท่าๆ กัน (ไม่ใช่กองเอ๊าะเยาะ)

ยังมีอีกเยอะนะ
ลุงคิมครับผม

[thumsiri]

วิสัชนา :
ถ้าไม่อยากให้เมล็ดเล็ก ๆ เหล่านั้นกองรวมกัน(เอ๊าะเยาะ) ควรผสมเมล็ดพันธุ์ดังกล่าวรวมกันกับทราย อยากให้ห่างน้อยก็ผสมกับทรายน้อย อยากให้ห่างมากก็ผสมกับทรายมาก
แล้วก็หว่าน ๆๆ... ถูกต้องไหมครับคุณลุง

เอารูปการทดสอบความงอกมาให้ชมขอรับ...รูปแรกเป็นอุปกรณ์สำหรับนับเมล็ดครับ ใช้สำหรับนับเมล็ดใหญ่ ๆ เช่นข้าวโพด ถั่ว เป็นต้น นับได้ 50 เมล็ด สำหรับเพาะ 4 ซ้ำ
ซ้ำละ 50 เมล็ด หรือซ้ำละ 100 และรูปการทดสอบความงอกของข้าวโพด โดยการเพาะทรายครับ... [/size]






ส่วนรูปนี้เป็นการเพาะทดสอบความงอกของเมล็ดข้าวในจานแก้ว, การเพาะทดสอบความงอกเมล็ดถั่วเขียว(เพาะแบบม้วนกระดาษ) ,และการเพาะทดสอบความงอก
ของเมล็ดผักกาดในถาดเพาะครับผม... :

[kimzagass]

เมล็ดผสมเม็ดทราย..... ถูกต้องคร้าบบบบ

วิธีที่ 2 ปูผิวหน้าแปลงปลูกด้วยฟาง หว่านเมล็ดเดี่ยวๆ หรือเมล็ดผสมทราย ลงบนฟาง เมล็ดเมื่อกระทบฟางจะกระเด็นกระจายตัว
ออกไปเอง ทางที่ดี เมื่อหว่านเมล็ดลงบนฟางคลุมแปลงแล้ว ให้เขี่ยฟางเบาๆ เพื่อไม่ให้มีเมล็ดติดค้างอยู่บนฟาง หรือเพื่อให้
เมล็ดตกจากฟางลงพื้น....ประมาณนั้น

ลุงคิมครับผม