ข้าวเหนียว กข-6

[kimzagass]

การปรับปรุงพันธุ์ข้าวเหนียว กข 6 สำหรับนาปรัง

ประเทศไทยส่งออกข้าวอันดับ 1 ของโลกมากว่า 20 ปี ในปี พ.ศ. 2550 ส่งออกข้าวได้ 9.20
ล้านตันคิดเป็นมูลค่า 119,304 ล้านบาท และมีส่วนแบ่งการตลาดร้อยละ 32 ในปีเพาะปลูก
2549/50 มีพื้นที่ปลูกข้าวนาปี 57.54 ล้านไร่ ได้ผลผลิตข้าวเปลือก 22.84 ล้านตัน มีพื้นที่
ปลูกข้าวนาปรัง 10.07 ล้านไร่ ได้ผลผลิตข้าวเปลือก 6.80 ล้านตัน โดยผลิตข้าวหอมมะลิ ข้าว
เจ้าอื่นๆ และข้าวเหนียวคิดเป็นร้อยละ 28, 45 และ 27 ของผลผลิตทั้งหมดตามลำดับ จากพื้นที่
ปลูกข้าวเหนียวทั้งหมด 18.2 ล้านไร่ เป็นพื้นที่ปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 ซึ่งเป็นข้าวนาปีถึง 15
ล้านไร่ คิดเป็นพื้นที่ปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 ร้อยละ 83 ของพื้นที่ปลูกข้าวเหนียวทั้งหมด และ
คิดเป็นร้อยละ 26 ของพื้นที่ปลูกข้าวทั้งหมดของประเทศ ข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 เป็นพันธุ์ข้าวที่
ปลูกมากเป็นอันดับสองรองจากข้าวเจ้าพันธุ์ขาวดอกมะลิ 105

สาเหตุที่เกษตรกรนิยมปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 เนื่องจากเป็นพันธุ์ข้าวเหนียวที่ข้าวสุกอ่อนนุ่ม
และมีกลิ่นหอม แต่ปัญหาของการปลูกข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 คือ เป็นข้าวนาปีซึ่งไวต่อช่วงแสงจึง
ปลูกได้เฉพาะฤดูนาปีเท่านั้นไม่สามารถปลูกในฤดูนาปรังได้

คำว่า “ข้าวนาปี หรือข้าวไวต่อแสง” เป็นพันธุ์ข้าวที่ปลูกได้เฉพาะในฤดูฝน ออกดอกตรงตามฤดู
กาลเพราะต้องการช่วงแสงจำเพาะเพื่อการออกดอก (ไวต่อช่วงแสง) ไม่ว่าจะปลูกข้าวพันธุ์นั้น
เมื่อ ใด เช่น การปลูกข้าวขาวดอกมะลิ 105 ในภาคอีสาน ไม่ว่าจะปลูกข้าวพันธุ์นี้เมื่อใด จะออก
ดอก ในช่วงเดือนตุลาคม เท่านั้น ส่วนคำว่า “ข้าวนาปรัง หรือพันธุ์ข้าวไม่ไวต่อช่วงแสง” เป็นพันธุ์
ข้าวที่ มีอายุการเก็บเกี่ยวค่อนข้างแน่นอน เมื่อมีอายุครบถึงระยะเวลาออกดอก จะออกดอกโดย
ไม่ต้อง อาศัยช่วงแสงเป็นตัวกำหนด จึงปลูกข้าวชนิดนี้ได้ตลอดทั้งปี แต่เกษตรกรมักจะเรียกว่า
ข้าวนาปรัง แม้ว่าจะปลูกได้ตลอดปีทั้งในฤดูนาปีที่อาศัยน้ำฝน และในช่วงฤดูแล้งที่ต้องใช้น้ำชล
ประทาน เพื่อปรับปรุงพันธุ์ข้าวเหนียว กข 6 ให้ปลูกได้ทั้งฤดูนาปีและนาปรัง ศูนย์พันธุวิศวกรรม
และเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ (ไบโอเทค) ร่วมกับ ภาควิชาชีววิทยา คณะวิทยาศาสตร์ มหา
วิทยา ลัยแม่โจ้ และศูนย์วิจัยข้าวเชียงใหม่ กรมการข้าว ทำการวิจัยและพัฒนาเพื่อปรับปรุงพันธุ์
ข้าว กข 6 ให้ไม่ไวต่อช่วงแสง และมีคุณภาพการหุงต้มและลักษณะอื่นๆ เหมือนกับพันธุ์ กข6
โดยใช้โมเลกุลเครื่องหมายในการคัดเลือกร่วมกับวิธีการปรับปรุงพันธุ์แบบดั้งเดิม (conventional breeding)

ปัจจุบันได้สายพันธุ์ข้าวเหนียวที่ไม่ไวต่อช่วงแสง และเมื่อทดลองปลูกข้าวเหนียว กข 6 ที่ได้จาก
การปรับปรุงพันธุ์เปรียบเทียบกับข้าวเหนียว กข 6 พันธุ์เดิมที่ไวต่อแสงในเรือนทดลอง โดยให้ต้น
ข้าวทั้งสองพันธุ์ได้รับแสง 14 ชั่วโมง/วัน ซึ่งเป็นสภาพวันยาว ต้นข้าวเหนียวพันธุ์ กข 6 เดิมไม่
ออกดอก แสดงว่าเป็นข้าวไวต่อช่วงแสงที่ปลูกได้เฉพาะนาปีเท่านั้น ส่วนต้นข้าวเหนียวสายพันธุ์
กข 6 ที่ได้จากปรับปรุงพันธุ์ออกดอกได้ จึงใช้ปลูกได้ทั้งในฤดูนาปีและนาปรังการทดสอบผล
ผลิตเบื้องต้นในฤดูนาปี 2550 ที่นาทดลองของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัด
เชียงใหม่ พบว่า ผลผลิต องค์ประกอบของผลผลิต คุณสมบัติทางกายภาพของเมล็ดข้าวเปลือก
และข้าวสารของสายพันธุ์ข้าว กข 6 ไม่ไวต่อช่วงแสงที่ได้จากการปรับปรุงพันธุ์ ไม่แตกต่างกับ
ข้าวพันธุ์ กข 6 เดิม เมื่อนำข้าวสารของสายพันธุ์ข้าวเหนียว กข 6 ไม่ไวต่อช่วงแสงไปหาปริมาณ
สารหอมในข้าว พบว่ามีสารหอมเช่นเดียวกับข้าวพันธุ์ กข 6 เดิม ในขั้นต่อไป คณะนักวิจัยต้องนำ
สายพันธุ์ข้าวเหนียว กข 6 ไม่ไวต่อช่วงแสงนี้ ไปปลูกทดสอบร่วมกับข้าวพันธุ์ กข 6 กข 10 และ
สันป่าตอง 1 ในหลายพื้นที่ และหลายฤดูอย่างน้อย 2-3 ปี เพื่อศึกษาศักยภาพในการให้ผลผลิต
ลักษณะทางการเกษตรอื่นๆ รวมทั้งลักษณะกายภาพและคุณภาพในการหุงต้ม ตามขั้นตอน
ของกรมการข้าว ก่อนเผยแพร่ให้เกษตรกรนำเมล็ดพันธุ์ไปปลูกต่อไป ซึ่งคาดการณ์ว่าในอีกไม่กี่
ปีข้างหน้า เกษตรกรไทยจะปลูกข้าวเหนียวพันธุ์กข 6 ได้ตลอดปีทั้งในฤดูนาปีและนาปรัง ข้าว
สายพันธุ์ กข 6 ไม่ไวต่อช่วงแสงในแปลงทดสอบผลผลิตเบื้องต้น ในฤดูนาปี 2550 ที่นา
ทดลอง ของมหาวิทยาลัยแม่โจ้ อำเภอสันทราย จังหวัดเชียงใหม่ ลักษณะเมล็ดข้าวเปลือกและ
ข้าวสาร ของข้าวสายพันธุ์ กข 6 ไม่ไวต่อช่วงแสง เปรียบเทียบกับข้าวพันธุ์ กข 6 เดิม


ผลงานเด่นไบโอเทค :
ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ
สำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ กระทรวงวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยี
ติดต่อขอรายละเอียดเพิ่มเติม : ศูนย์พันธุวิศวกรรมและเทคโนโลยีชีวภาพแห่งชาติ
113 อุทยานวิทยาศาสตร์ประเทศไทย ต.คลองหนึ่ง อ.คลองหลวง จ.ปทุมธานี 12120
โทรศัพท์ 0 2564 6700 โทรสาร 0 2564 6701-5