"เกษตรอินทรีย์" แนวคิดเพื่อสังคม
จุดเริ่มต้น "ทำเพื่อไม่ต้องทำ"   

เป้าหมายสูงสุดอย่างหนึ่งของการช่วยเหลือสังคม หรือรับผิดชอบต่อสังคมขององค์กร "ความยั่งยืน" ถือเป็นคำตอบ หากแต่ต้องไม่ลืมหลายโครงการที่สามารถเดินไปสู่ความยั่งยืนได้อย่างแท้จริงนั้น "ชุมชน" และ "คนในชุมชน" เป็นส่วนสำคัญในการทำให้โครงการช่วยเหลือสังคมขององค์กรสัมฤทธิผล  "ชุมชน" และ "ภูมิปัญญาของคนในชุมชน" ที่จะเป็นคำตอบ...ในการริเริ่มและดำเนินการโครงการต่างๆ ไปสู่ความยั่งยืน ในทฤษฎีที่ว่าด้วยการทำ CSR ความรับผิดชอบต่อสังคมขององค์กรอย่างมีกลยุทธ์ บทหนึ่ง บอกไว้ว่า "การคิดทำโครงการช่วยเหลือสังคมในโครงการอาสาสมัครของพนักงานต้องเกิดจากความต้องการของพนักงาน องค์ความรู้ที่บริษัทมีและความต้องการของชุมชนควบคู่ไปด้วยกัน"

"เกษตรอินทรีย์" ในจังหวัดสุพรรณบุรี เป็นหนึ่งในแบบตัวอย่างของการต่อยอดภูมิปัญญาที่ชุมชนมี โดยองค์กรทั้งภาครัฐและภาคเอกชนเป็นเพียงส่วนหนึ่งที่เขาสนับสนุนและนำไปสู่ความยั่งยืนของชุมชนในที่สุด

เริ่มต้นที่ภูมิปัญญาชาวบ้าน

"หมู่บ้านเห็ดอินทรีย์" ต.บางงาม อ.ศรีประจันต์ จ.สุพรรณบุรี เป็นหนึ่งแบบตัวอย่าง "วิรัตน์ นิลละม่อม" ประธานคณะกรรมการหมู่บ้านเห็ดอินทรีย์ ที่เพิ่งเริ่มต้นโครงการเกษตรอินทรีย์เมื่อเดือนเมษายนที่ผ่านมา เล่าว่า "เมื่อก่อนเราต่างคนต่างทำและมีองค์ความรู้ในเรื่องการเพาะเห็ดอยู่แล้ว แต่เมื่อแยกกันทำตลาดและราคาเห็ดก็ไม่แน่นอน พ่อค้ากดราคา แต่เมื่อมีการรวมกลุ่ม ก็สามารถกำหนดราคาได้ ทั้งยังมีการเพิ่มมูลค่าเห็ดในรูปเห็ดตะกร้า เห็ดของขวัญ เห็ดมือถือ ที่ทำให้ขายได้ราคามากยิ่งขึ้น อย่างเห็ดของขวัญต้นทุน 5 บาท เราขายได้ 25 บาท"

การที่ภาครัฐลงมาช่วยเหลือทำให้เกิดการรวมกลุ่ม ขณะเดียวกันบริษัทเอกชนหลายรายเป็นผู้รับซื้อ อาทิ ฮ็อต พ็อต สาขาสุพรรณบุรี โรงแรมศรีสุพรรณ ทำให้ชาวบ้านมีรายได้เพิ่มมากขึ้น ปัจจุบันสมาชิก 30 รายของหมู่บ้านสามารถผลิตเห็ดได้ 480 ก.ก.ต่อวัน ซึ่งสามารถสร้างรายได้เฉลี่ยได้ถึง 30 บาทต่อกิโลกรัม และมีรายได้รวม 1 รุ่น หรือ 90 วัน จากการเพาะเห็ด 60,000 ถุง จะสร้างรายได้สูงถึง 1,296,000 บาท

"ข้อดีของการรวมกลุ่มคือ ทำให้ประชาชนมีโอกาสรวมตัวกันและสามารถกำหนดราคาขายได้ และยังสามารถสร้างรายได้ในช่วงเวลาว่างจากการทำนา รวมถึงมีอาหารปลอดสารพิษบริโภคภายในชุมชน" วิรัตน์กล่าว

นี่เป็นโครงการเล็กๆ ที่ "ปรีชา พรหมโชติ" เจ้าหน้าที่ส่งเสริม สำนักงานเกษตร จ.สุพรรณบุรี บอกว่า "ต่อครัวเริ่มต้นอย่างมากก็ใช้เงินลงทุนราว 10,000 บาท ในการสร้างโรงเพาะเห็ด หรือบางบ้านใต้ถุนสูงอาจจะใช้ใต้ถุนบ้าน ค่อยๆ เรียนรู้ แต่ในที่สุดชาวบ้านจะมีรายได้เพิ่มเติมซึ่งบางทีอาจจะดีกว่ารายได้หลักเสียอีก"

ทำเพื่อไม่ต้องทำ

หากจะลงลึกถึงความหมาย "เกษตรอินทรีย์" ตามนิยามของกรมวิชาการเกษตร หมายถึงระบบการผลิตที่คำนึงถึงสภาพแวดล้อม รักษาสมดุลทางธรรมชาติและความหลากหลายทางชีวภาพ โดยมีระบบการจัดการนิเวศวิทยาที่คล้ายคลึงกับธรรมชาติ และหลีกเลี่ยงการใช้สารสังเคราะห์ไม่ว่าจะเป็นปุ๋ยเคมี สารเคมีกำจัดศัตรูพืช และฮอร์โมนต่างๆ ตลอดจนไม่ใช้พืชหรือสัตว์ที่เกิดจากการตัดต่อทางพันธุกรรม การทำเกษตรอินทรีย์จึงเน้นที่การใช้อินทรียวัตถุในการปรับปรุงดินให้มีความอุดมสมบูรณ์เพื่อให้ต้นพืชแข็งแรงและสามารถต้านทานโรคและแมลงได้ด้วยตนเอง รวมถึงการนำภูมิปัญญาชาวบ้านมาใช้ประโยชน์ด้วย

หลายเหตุผลที่ทำให้คนมองว่า "เกษตรอินทรีย์" และภูมิปัญญาชาวบ้านทำให้เกิดความยั่งยืน เพราะที่ผ่านมาการใช้สารเคมีเป็นปัจจัยการผลิตสำคัญในทางการเกษตรทำให้เกิดการลงทุนที่สูงขึ้นอย่างต่อเนื่อง ขณะที่ราคาผลผลิตในรอบ 20 ปีที่ผ่านมาไม่ได้สูงขึ้นตามสัดส่วนของต้นทุนและมีผลให้เกษตรขาดทุนและมีหนี้สินท่วมหัว "เกษตรอินทรีย์" จึงไม่ได้เป็นเพียงทางออกที่นำไปสู่การลดต้นทุน ในด้านมูลค่าเพิ่มที่ได้จากราคาผลผลิตของเกษตรอินทรีย์ทำให้รายได้เกษตรกรสูงขึ้นเช่นกัน

ที่โรงเรียนเกษตรกรของ "ลุงทองเหมาะ แจ่มแจ้ง" แห่ง อ.ศรีประจันต์ จ.สุพรรณบุรี ตอบโจทย์ความยั่งยืนด้วยการ "ทำเพื่อไม่ต้องทำ"

"ทำเพื่อไม่ต้องทำ" ตามความหมายของ "ลุงทองเหมาะ" หมายถึง "ตอนที่ผมทำนาเคมีผมทำงานหนัก ซื้อปุ๋ยซื้อยามาใส่ทุกปี และทำอย่างนั้นมาตลอด แต่เกษตรชีวภาพผมทำแบบไม่ต้องซื้อยาฆ่าแมลง ทำปุ๋ยชีวภาพ ยาฆ่าแมลงชีวภาพขึ้นมาใช้เอง จึงเรียกว่าทำเพื่อไม่ต้องทำ"

ไม่เพียงใช้ภูมิปัญญาในการคิดค้นปุ๋ยชีวภาพ ยาฆ่าแมลง และคัดเลือกเมล็ดพันธุ์ข้าว และกรรมวิธีคัดพันธุ์ข้าวและปลูกข้าวด้วยปุ๋ยอินทรีย์เพื่อให้ลืมสารเคมีซึ่งเป็นหัวใจสำคัญ

จากเคยทำนาเป็น 100 ไร่เมื่อสมัยก่อน และมีโรงสีข้าวที่สีเพื่อส่งออกจนสร้างหนี้ให้กับ "ลุงทองเหมาะ" กว่า 7 ล้าน ปัจจุบันเมื่อหันมาสู่เส้นทางเกษตรอินทรีย์ ที่นาเพียง 30 ไร่ โรงสีที่สีครั้งละ 10 ถัง ซึ่งใช้แรงงานเพียงตัวเองและภรรยา กลับทำให้เขาเริ่มที่จะหาเงินมาชำระหนี้ด้วย "การขายข้าวอินทรีย์" ที่ได้ราคาสูงกว่าราคาข้าวทั่วไป

"เกษตรอินทรีย์ทำขายได้ เพียงแต่คนจะเข้าใจมั้ย ถ้าสามารถทำจุลินทรีย์เองได้ในปีแรกๆ ผลผลิตอาจจะได้สูง 60 ถังขึ้นไปถึง 80 ถัง แต่สิ่งที่จะได้กลับมาคืนกำไรด้านสุขภาพ"

การเริ่มต้นโครงการช่วยเหลือด้วยภูมิปัญญาชาวบ้านที่มีอยู่ สามารถต่อยอดและสร้างความ "ยั่งยืน" ได้อย่างเหลือเชื่อ !!

ที่มา  :  ผู้จัดการ

********************************************************************************************************************

"เกษตรอินทรีย์" แนวคิดเพื่อสังคม จุดเริ่มต้น "ทำเพื่อไม่ต้องทำ"

"เกษตรแบบอินทรีย์นำ-เคมีเสริม-ตามความเหมาะสม" 
สู่แนวทาง "ลงทุนเพื่อลดต้นทุน"

ความเหมือนที่แตกต่าง

จุดมุ่งหมายของการทำเกษตรกรรมในกลุ่มผู้ปลูกพืช  ย่อมมีความแตกต่างกันออกไป คือ ปลูกกิน ปลูกขาย (ส่งออกหรือในประเทศ) การนำเอาองค์ความรู้ของการเกษตรมาปรับใช้กับตนเองย่อมมีความแตกต่างเช่นเดียวกัน ใช่หรือไม่

"เกษตรอินทรีย์" เป็นแนวทางหนึ่งที่ได้รับกระแสการส่งเสริมของทางภาครัฐ และผู้บริโภคผู้รักสุขภาพ เกษตรกรผู้ไม่มีความเข้าใจในพืชที่ตนเองเพาะปลูก  จึงหันหน้าเข้าสู่เกษตรอินทรีย์กันแบบผิดๆ

"ปราชญ์ชาวบ้าน-เกษตรกรดีเด่น"  คุณคือผู้ได้รับการยกย่องว่าดีเด่นในเรื่องของการทำเกษตร แต่คุณไม่มีความรู้ในเรื่องของเกษตร  คุณไม่เคยรู้ตัวเอง  แล้วคุณก็ได้แต่เที่ยวไปสอนบุคคลทั่วไปว่าแบบนี้มันดี  มันถูกต้อง  มันใช้ได้ สุ  ดท้ายก็หนีไม่พ้น "สุนัขหางด้วน"  เช่น  น้ำหมักชีวภาพที่เต็มไปด้วยหนอน  คุณก็บอกว่าดี  ถ้าไม่มีหนอนแสดงว่าใช้ไม่ได้  หนอนมีโปรตีน ไม่เห็นบอกวิธีการแก้ไขที่ถูกต้อง 

เช่น .... ส่งเสริมการทำไบโอดีเซล  แบบเขย่าขวดใช้เองในครัวเรือน  พอผมย้อนถามว่ารถยนต์คุณกล้าเติมหรือเปล่า  กับอึกอักๆ บอกว่ามันยังไม่บริสุทธิ์พอที่จะใช้   ใช้ได้แต่เครื่องยนต์สูบเดียว  สุดท้ายก็แอบเห็น  หยิบแกลลอนน้ำมันดีเซลไปเติมเครื่องสูบน้ำในสวน 

เช่น .... ส่งเสริมการทำสบู่  แชมพู  น้ำยาล้างจานใ  ช้เอง เพื่อให้เกษตรกรลดรายจ่าย  ผมเห็นก็คุณให้แต่ผู้ที่มาอบรมนั่นแหละใช้   แต่ห้องน้ำส่วนตัว ในครัวของคุณ  คุณก็ซื้อในท้องตลาดมาใช้ทั้งนั้น

เช่น .... โครงการ 5 ไร่แก้จน  โดยการกู้เงิน ธกส. มาซื้อที่ดินในราคา 1 ล้านบาท แล้วคุณบอกคุณจะทำเกษตรอินทรีย์บนที่แห่งนี้  เอามาใช้หนี้ ธกส.  โดยไม่เอาเงินนอกมาช่วย  ผมอยากบอกว่าถ้าคุณไม่มีค่าวิทยากร  เก็บค่าอบรมผู้มาเรียนรู้  หรือมีงบช่วยเหลือจากหน่วยงานรัฐ  ไม่มีทางเป็นไปได้ โดนยึดตั้งแต่ปีแรกแล้ว

เช่น .... ฯลฯ

แล้วทั้งหมดทั้งปวงนี้  ทำไปเพื่ออะไร   มันก็เป็นแค่เพียงการสร้างภาพอิงกระแส ให้เกิดความดูดีใช่หรือไม่

เมื่อประมาณอาทิตย์ก่อน  เกษตรตำบลติดต่อเข้ามาหาผม   บอกว่าจะส่งผมเข้าประกวดเป็น  "เกษตรกรดีเด่น ประจำอำเภอ"   ผมรู้ตัวเองดีว่า  ผมไม่มีอะไร  แล้วจะส่งผมไปประกวดทำไม  ได้แต่ภาวนาในใจว่าอย่าได้ติดอันดับเลยนะ  เพราะถ้าได้ขึ้นมาละก้อ... คุณลองคิดดู  ผมมีความรู้เรื่องการเกษตรแค่หางอึ่ง  ยังจะได้เป็นเกษตรกรดีเด่น  แล้วพวกที่มีตำแหน่งเป็น  "เกษตรกรดีเด่น-ปราชญ์ชาวบ้าน"  ในปัจจุบันน่ะ  มีอะไร  

กลับมาตั้งสติดีๆ เถอะครับพวกเรา   เริ่มต้นที่ตัวเราก่อน  จะเดินไปสู่หนทางไหน ที่ผ่านมาผมไม่มีความรู้  ผมก็เข้าใจว่ามันถูกต้อง   แต่มาวันนี้มันไม่ใช่แล้วครับ   ผมค้นพบสิ่งที่มัน  "ใช่กว่า-ถูกต้องกว่า-เหนือกว่า"   อยู่ในการทำเกษตรแบบ "อินทรีย์นำ-เคมีเสริม-ตามความเหมาะสม" .... "ลงทุนเพื่อลดต้นทุน"

สงวนลิขสิทธิ์โดย © ++kasetloongkim.com++ All Right Reserved.

ติดประกาศ: 2010-04-13 (2366 ครั้ง)