เทคโนโลยีชีวภาพกล้วยไม้
Orchid Biotechnology
งานวิจัยที่ดำเนินการโดยศูนย์วิทยาการกล้วยไม้ ซึ่งเป็นศูนย์ความเป็นเลิศ ในสังกัดของ คณะเกษตร กำแพงแสน มีการดำเนินการในเรื่องต่างๆ ดังต่อไปนี้
1. การสร้างดีเอ็นเอเครื่องหมายชนิดไมโครแซทเทลไลท์ของกล้วยไม้สกุลหวาย
เทคโนโลยีดีเอ็นเอเครื่องหมาย (DNA Marker) เป็นเทคโนโลยีที่สามารถนำมาใช้ในการหาเอกลักษณ์พันธุกรรมของพืช (DNA Profiling) หรือนำมาใช้เป็นเครื่องมือในการติดตามตำแหน่งของยีน ได้อย่างรวดเร็ว แม่นยำ ทางโครงการได้สร้างดีเอ็นเอเครื่องหมายชนิดไมโครแซทเทลไลท์ (microsatellite) ของกล้วยไม้สกุลหวาย (Dendrobium) จากกล้วยไม้พันธุ์บอมโจ จำนวน 106 เครื่องหมาย
2. การศึกษาความหลากหลายของกล้วยไม้สกุลหวายพันธุ์การค้า
การนำดีเอ็นเอเครื่องหมายชนิด ไมโครแซทเทลไลท์ ไปใช้ในการหาความสัมพันธ์ระหว่างกล้วยไม้สกุลหวายต่างๆ ตรวจสอบพันธุประวัติ ของ สายพันธุ์พ่อ แม่ และ สายพันธุ์การค้าของกล้วยไม้ในสกุลนี้ และเพื่อใช้ในการสร้างฐานข้อมูลของกล้วยไม้สกุลหวายที่สำคัญของประเทศไทย เพื่อใช้ประโยชน์สำหรับการปรับปรุงพันธุ์ในอนาคต
3. การศึกษาปริมาณดีเอ็นเอ และจำนวนชุดโครโมโซมของกล้วยไม้
เครื่องโฟล ไซโตมิเตอร์ (Flow Cytometer) เป็นเครื่องมือที่ใช้ในการตรวจวัดปริมาณดีเอ็นเอในเซลล์ของสิ่งมีชีวิตต่างๆ โดยการใช้เนื้อเยื่อจากใบอ่อน ดอก ราก เป็นต้น ใช้เนื้อเยื่อน้อยกว่า 1 กรัมมาตัดให้เป็นชิ้นเล็กๆ เพื่อเป็นการปลดปล่อยนิวเคลียสออกจากเซลล์จากนั้นนำนิวเคลียสไปย้อมด้วยสารเคมีเรืองแสง และนำไปผ่านเครื่องโฟล ไซโตมิเตอร์เพื่ออ่านปริมาณแสงของแต่ละนิวเคลียส พืชที่มีปริมาณดีเอ็นเอมาก เช่น กล้วยไม้ที่เป็นเตตระพลอยด์ (4N) ก็จะมีปริมาณดีเอ็นเอเป็น 2 เท่าของกล้วยไม้ที่เป็นดิพลอยด์ (2N) สามารถจะตรวจวัดได้โดยใช้เครื่องโฟลไซโตมิเตอร์นี้อย่างรวดเร็ว
4. การสร้างแผนที่โครโมโซมของกล้วยไม้สกุลหวาย
การศึกษาความสัมพันธ์ด้านพันธุกรรมของดีเอ็นเอเครื่องหมายที่ได้จัดสร้างขึ้น จำนวน 106 เครื่องหมาย และดีเอ็นเอเครื่องหมายชนิดไมโครแซทเทลไลท์ จากข้อมูลสาธารณะ จำนวน 22 เครื่องหมาย มาใช้ในการสร้างแผนที่โครโมโซม โดยศึกษากระจายตัวของดีเอ็นเอเครื่องหมายในประชากรกล้วยไม้สกุลหวายลูกผสมจำนวน 224 ต้น มาวิเคราะห์ความสัมพันธ์เพื่อสร้างกลุ่มลิงค์เกจ ที่ค่า LOD 4.0 สามารถสร้างเป็นกลุ่มลิงค์เกจได้ทั้งหมด 7 กลุ่ม มีจำนวนดีเอ็นเอเครื่องหมาย 23 เครื่องหมาย ครอบคลุมระยะทางพันธุกรรม 309.7 cM และปัจจุบันกำลังเพิ่มจำนวนดีเอ็นเอเครื่องหมายเพื่อให้แผนที่มีความสมบูรณ์ยิ่งขึ้น
5. การศึกษาจีโนมเปรียบเทียบของกล้วยไม้และพืชใบเลี้ยงเดี่ยวอื่นๆ
การวางแผนที่โครโมโซมเป็นพื้นฐานในการศึกษาจีโนมของกล้วยไม้ เป็นพื้นฐานในการศึกษาเชื่อมโยงระหว่างยีน และลักษณะแสดงออก (Phenotype) อีกทั้งเป็นการเชื่อมโยงข้อมูลจีโนมิกส์ และ ทรานสคริปโตมิกส์ ที่จะเกิดขึ้นในเวลาอันใกล้ การใช้ประโยชน์จากข้อมูลจีโนมจากพืชใบเลี้ยงเดี่ยวที่อยู่ต่างวงศ์ และสกุลกับกล้วยไม้หวายจะทำให้สามารถศึกษาพันธุกรรมของกล้วยไม้หวายได้อย่างรวดเร็ว ปัจจุบันทางโครงการได้มีการศึกษาเปรียบเทียบกล้วยไม้กับพืชใบเลี้ยงเดี่ยวอื่น เช่น ข้าว ที่มีข้อมูลมากทั้งในระดับยีน หรือในระดับการสดงออกของยีน ซึ่งคาดว่าจะนำมาใช้ประโยชน์ในการศึกษากล้วยไม้หวายต่อไป
ที่มา : รศ.ดร. จุลภาค คุ้นวงศ์ ภาควิชาพืชสวน คณะเกษตร กำแพงแสน มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์
สงวนลิขสิทธิ์โดย © ++kasetloongkim.com++ All Right Reserved.