“ดอกไม้จันทน์” สินค้าอมตะที่คนใช้ไม่มีโอกาสได้ซื้อ แต่มีความจำเป็นที่มวลหมู่ญาติมิตร ไม่อาจปฏิเสธผลิตภัณฑ์สิ่งนี้ เพื่อส่งมอบให้เป็นโอกาสสุดท้ายก่อนจะจากนิรันดรได้

โดย...สนทะนาพร อินจันทร์

“ดอกไม้จันทน์” ถือเป็นสินค้า สิ่งทำเงินเข้ากระเป๋าได้ดีตลอดกาล หรือ อาจเรียกได้ว่า เป็นสินค้าที่มีความเป็นอมตะอยู่ในตัวของมันนั่นเอง แหละเป็นผลิตภัณฑ์ที่คนใช้ไม่มีโอกาสได้หยิบเลือกซื้อ และ คนซื้อก็ไม่อยากให้ตนเองได้มีโอกาสที่จะใช้ หรือเป็นเจ้าของงานแต่โดยง่าย แต่กลับเป็นสิ่งจำเป็นที่จะต้องใช้มันเมื่อวาระสุดท้ายของชีวิตขยับเข้ามาถึงที่มนุษย์ไม่อาจหลีกเลี่ยง เกี่ยงงอน หรือ หนีให้หลุดพ้นจากวงรอบของชีวิตไปได้

 

ด้วยความเป็นอมตะดังที่กล่าวมาแล้วนั้น บุญสม ตัณฑิกุล แกนนำผู้ร่วมก่อตั้งกลุ่มสตรีเทศบาลตำบลคลองนครเนื่องเขต อ.เมือง จ.ฉะเชิงเทรา กลุ่มผู้ผลิตดอกไม้จันทน์จำหน่ายอย่างแพร่หลายในย่านนั้น บอกว่า ดอกไม้จันทน์ ถือเป็นผลิตภัณฑ์สินค้าที่ผลิตเท่าไหร่ก็ไม่เพียงพอ หรือจบสิ้น และจะต้องผลิตอย่างต่อเนื่องอยู่เรื่อยไป จนสามารถสร้างอาชีพ สร้างรายได้เสริมให้แก่กลุ่มแม่บ้านผู้ว่างงานให้มีรายได้เข้ากระเป๋า ช่วยเหลือครอบครัวในยุคภาวะเศรษฐกิจถดถอยได้อีกทางหนึ่ง สร้างความเข้มแข็งแก่ครอบครัว คนในชุมชนชาวตลาดคลองนครเนื่องเขตได้จนถึงทุกวันนี้

สำหรับกลุ่มสตรีผู้ผลิตดอกไม้จันทน์ คลองนครเนื่องเขตนั้น ได้เริ่มก่อตั้งมาเมื่อปี พ.ศ.2549 มีสมาชิก 15 ครอบครัว ได้รับการสนับสนุนการจัดฝึกรมรมโดยเทศบาลคลองนครเนื่องเขต ให้เป็นกลุ่มอาชีพขึ้นมา เพื่อทำเป็นอาชีพเสริม โดยใช้เวลาว่างจากอาชีพเดิมตามปกติ ซึ่งตนมีอาชีพค้าขายอยู่กับบ้าน จึงได้ใช้เวลาว่างระหว่างที่ยังไม่มีลูกค้าเดินเข้ามาซื้อของภายในร้าน นำดอกไม้ประดิษฐ์สิ่งนี้ขึ้นมาทำ จึงทำให้มีรายได้เพิ่มเติมเข้ามาสู่ครอบครัวอีกทางหนึ่ง

สำหรับวัสดุอุปกรณ์ วิธีการทำนั้นไม่ยุ่งยาก โดยทางกลุ่มสตรีคลองนครเนื่องเขต จะใช้กระดาษมัดบดสีครีม ซึ่งหาซื้อได้แถวย่านสำเพ็ง นำมาตอกขึ้นรูปเป็นรูปหัวใจ ด้วยแบบแม่พิมพ์มือ (ลักษณะคล้ายสิ่ว แต่มีรูเป็นรูปทรงตามต้องการตรงกลาง) ซึ่งสามารถตอกได้ครั้งละมากๆ ตามจำนวนแผ่นกระดาษที่นำมาซ้อนกัน จากนั้นนำมารีดเป็นกลีบดอกไม้ให้โค้งงอด้วยการรูดกับของมีคม หรือปลายมีด ก่อนนำมาประกอบรวมกันเป็นดอกไม้จันทน์ โดยใช้ลวดเส้นเล็ก (ประมาณเบอร์ 24 )มัดยึดติดกันที่โคนดอกให้แน่น โดยหนึ่งดอกจะใช้จำนวน 7 กลีบ ทำเป็นไส้ใน 3 กลีบ การ์ดนอก 4 กลีบ จากนั้นนำธูปเทียน หนวดจันทน์มามัดรวมประกอบ และพันทับด้วยกระดาษย่น หรือลิปบิ้นสีดำเป็นก้านดอก เป็นอันเสร็จสิ้นกระบวนการทำดอกไม้จันทน์หนึ่งดอก

ส่วนช่อประธาน หรือ ช่องานเชิญนั้น เป็นการนำดอกไม้จันทน์แบบธรรมดา ที่ทำเสร็จแล้ว จำนวน 8 ดอกมาเข้ารวมกันเป็นช่อใหญ่ โดยใช้ก้านไม้ไผ่เหลาบางๆ หรือไม้เสียบลูกชิ้น มามัดทำก้านด้วยเชือกฟาง ก่อนที่จะพันทับด้วยกระดาษย่นสีดำเพื่อปกปิดก้านไม้ไผ่ และเชือกฟางอีกชั้นหนึ่ง ก็จะได้ช่อประธาน หรือช่อเชิญ ขนาดใหญ่ตามต้องการ

สำหรับราคาจำหน่ายดอกไม้จันทน์แต่ละดอกนั้น ดอกเล็กธรรมดาดอกละ 1 บาท ช่อดอกงานเชิญ 18 บาท วันหนึ่งจะสามารถทำการผลิตได้มากถึง 500 ดอกต่อคน เมื่อหักต้นทุน และค่าใช้จ่ายเข้ากลุ่มแล้ว จะทำให้มีรายได้เพิ่มขึ้นถึงวันละ 300 บาทต่อคน ซึ่งดีกว่านั่งเฝ้าร้านค้าขายอยู่เฉยๆ โดยไม่ได้อะไรหากไม่มีลูกค้าเข้ามาซื้อของในร้าน นางบุญสม กล่าว

ขณะที่ น.ส.รัชนก อนันตชัย สาวใหญ่วัย 45 ปี สมาชิกสภาเทศบาลตำบลคลองนครเนื่องเขต ผู้ซึ่งได้เคยเป็นอีกแนวร่วมหนึ่งที่ให้การสนับสนุน กลุ่มสตรีกลุ่มนี้บอกว่า หลังจากได้รับการเสนอโครงการจากสมาชิกเข้ามาเมื่อ 3 ปีที่แล้ว ทางเทศบาลจึงได้จัดสรรงบประมาณเข้ามาให้การสนับสนุน เพื่อหวังที่จะสร้างอาชีพ สร้างงาน และหารายได้เข้ามาสู่ชุมชน และจะส่งผลดีต่อความมั่นคงของชีวิตครอบครัวคนในชุมชน ทางเทศบาลจึงได้ให้การสนับสนุน และจัดให้เป็นผลิตภัณฑ์ โอท็อป ประจำตำบลต่อไป น.ส.รัชนก กล่าว

ขณะที่ รสริน ประเสริฐสุข  อาชีพแม่บ้าน อดีตครูโรงเรียนเอกชนแห่งหนึ่งในตัวจังหวัดฉะเชิงเทรา เล่าถึงการเข้ามามีส่วนร่วมกับกลุ่มสตรี ผู้ผลิตดอกไม้จันทน์ว่า หลังจากลาออกจากการเป็นครูสอนคณิตศาสตร์ เมื่อกว่า 20 ปี ที่ผ่านมาแล้ว ได้ใช้ชีวิตในฐานะเป็นแม่บ้านที่มีสามีซึ่งเป็นผู้จัดการศูนย์จำหน่ายรถยนต์แห่งหนึ่งในตัวเมืองฉะเชิงเทรา (โชว์รูม โตโยต้า ฉะเชิงเทรา) เป็นผู้หาเลี้ยง แต่ต่อมาภายหลังจึงเริ่มรู้สึกเบื่อหน่ายกับการที่ต้องอยู่กับบ้านเฉยๆ โดยไม่มีงานอะไรทำ

ดังนั้นจึงได้เริ่มออกมารับจ้างเป็นครูสอนพิเศษ ในวิชาคณิตศาสตร์ สังคม และภาษาไทย และได้เข้ามาร่วมกับกลุ่มสตรีของชุมชนเพื่อหางานทำ จนถึงขณะนี้ ได้กลับมาใช้ชีวิตเป็นผู้ถ่ายทอดวิชาอีกครั้ง เมื่อกลุ่มสตรีของชาวคลองนครเนื่องเขต ได้รับความสนใจ จากสถานศึกษา และองค์กรหลายภาคส่วน เข้ามาติดต่อให้ไปเป็นวิทยากรบรรยาย ช่วยสอนการทำดอกไม้จันทน์ให้แก่เด็กนักเรียน และผู้สนใจต่างๆ อีกมากมาย ได้ฝึกหัดทำ จึงทำให้ชีวิตเริ่มมีความสุขกับการทำงานอีกครั้ง

รสริน เล่าถึงประสบการณ์ในชีวิตว่า ดอกไม้จันทน์ ถือเป็นสินค้าที่ผลิตออกมาแล้ว ขายได้อย่างแน่นอน ถึงอย่างไรก็ต้องมีคนมาซื้อ แม้กระทั่งช่วงเว้นว่างที่ไม่มีคนตายก็ตาม ก็สามารถทำเก็บสะสมไว้ได้ โดยไม่เน่าเสีย เพราะทำเก็บไว้ก็ไม่เคยเหลือ เมื่อถึงเวลาที่มีความต้องการจริงๆ ก็แทบจะผลิตให้ไม่ทัน โดยเฉพาะงานใหญ่ๆ ที่ต้องการใช้จำนวนมากนับพันดอก งานขนาดกลาง 500 ดอก และงานเล็กๆ 300 ดอก ต่อครั้ง และถือได้ว่าเป็นสินค้าที่ขายดีอย่างหนึ่ง ไม่แพ้สินค้าที่มีความจำเป็นต่อการดำรงชีวิตชนิดอื่นๆ เลยก็ว่าได้ เพราะจะมีลูกค้าเดินเข้ามาสั่งซื้ออย่างไม่มีวันจบสิ้น และยังคงมีผู้ที่ต้องการใช้ตลอดไป

ที่ผ่านมาทางกลุ่มได้รับการตอบรับจากลูกค้าอย่างต่อเนื่องมาเป็นอย่างดี และได้รับคำชมเชย และเสียงตอบรับกลับมาว่า ดอกไม้จันทน์ของกลุ่มสตรีชาวคลองนครเนื่องเขตนั้น สวยงาม เนื่องจากของเราเน้นรูปแบบการจัดกลีบทำเป็นแบบดอกกุหลาบ และจะมีสอดใส่สีดำตรงกลางบ้าง หรือสามารถใส่สีอื่นสลับ ทำตามสั่งของลูกค้าได้

หากต้องการรูปแบบอื่นๆโดยที่ดอกไม้จันทน์นั้น ถือว่าเป็นสินค้าอัมตะ ลูกค้ามีความต้องการอย่างไม่จบสิ้น ที่คนซื้อไม่อยากใช้ และคนใช้ไม่มีโอกาสได้ซื้อ เธอกล่าวทิ้งท้ายฝากไว้

ส่วนนางรุ่งเพชร ธรรมไพศาล อายุ 42 ปี ชาวบ้านหมู่ 14 ต.คลองนครเนื่องเขต ลูกค้าผู้เข้ามาสั่งซื้อดอกไม้จันทน์ จากกลุ่มสตรีเทศบาลคลองนครเนื่องเขต กล่าวว่า สาเหตุที่เลือกเข้ามาสั่งซื้อดอกไม้จันทน์ จากกลุ่มสตรีเทศบาลคลองนครเนื่องเขตนั้น เนื่องจากดอกไม้จันทน์ของที่นี่ มีรูปแบบที่ไม่เหมือนใคร ชอบลักษณะการทำ ที่ทำเป็นกลีบดอกกุหลาบและมีคุณภาพดีกว่าของที่เราจะไปสั่งซื้อจากตามร้านขายโลงศพทั่วไป  โดยส่วนใหญ่ทำจากกระดาษย่นเป็นกลีบดอก ดูแล้วคล้ายกับกระดาษทิซชู่ และคุณภาพต่ำกว่าของทางกลุ่มสตรี กลุ่มนี้ ที่ใช้กระดาษค่อนข้างดีผิวมัน ดูแล้วสวยงามมากกว่า กลีบดอกก็ทำได้สวยกว่า และราคายังถูกกว่าดอกไม้จันทน์ในท้องตลาดอีกด้วย

นอกจากนี้ยังเป็นการช่วยกันสนับสนุนสินค้าของคนในตำบลเดียวกัน ทั้งยังได้ของคุณภาพดีเป็นสิ่งตอบแทน เหมาะสำหรับที่จะเลือกซื้อนำไปใช้ในงานของญาติผู้ใหญ่  และเป็นผู้มีพระคุณต่อคนในครอบครัว จึงควรที่จะเลือกสิ่งที่ดีๆให้ เพื่อเป็นการตอบแทนบุญคุณในโอกาสสุดท้าย ในครั้งนี้ด้วย

นับได้ว่า ผลิตภัณฑ์ของกลุ่มสตรีชาวคลองนครเนื่องเขต เป็นองค์ประกอบสำคัญส่วนหนึ่งของงานพิธีกรรมในวาระสุดท้าย และเป็นสินค้าที่ไม่มีใครอยากจะใช้มันก่อนจะถึงวัยอันควร แต่กลับมีความสำคัญเป็นเครื่องหมาย ที่บรรดามวลหมู่ญาติมิตรจะนำมาแสดงเป็นสัญลักษณ์ บ่งบอกถึงการอาลัยจาก ส่งเสียกันเป็นครั้งสุดท้าย “ดอกไม้จันทน์”

จึงเป็นแหล่งสร้างรายได้ให้กับกลุ่มคนที่ไม่คิดรังเกียจที่จะสร้างสรรค์ ประดิษฐ์มันขึ้นมา เพื่อใช้เป็นสิ่งแสดงออกถึงความรัก อำลาจากกันในโอกาสสุดท้ายของชีวิตมนุษย์ นั่นเอง 

ที่มา  :  บางกอกโพสต์